IAD, RAO a zespół astmy koni!
W 2016 roku zespół ACVIM (American College of Veterinary Internal Medicine) opublikował oświadczenie, w którym IAD (choroba zapalna dróg oddechowych) i RAO (nawracająca obturacyjna choroba dróg oddechowych), wcześniej znana jako COPD (przewlekła obturacyjna choroba płuc) zostały umieszczone na jednym spektrum* zespołu astmy koni (ang. EAS). Astmę koni podzielono na stadium łagodne (mild EAS) , umiarkowane (moderate EAS) i ciężkie (severe EAS). Łagodna i umiarkowana forma choroby wcześniej nazywane były IAD, a forma ciężka – RAO/COPD.
Zmianę nomenklatury wprowadzono ze względu na podobieństwa objawów u koni z IAD i RAO do astmy ludzkiej. W przebiegu astmy, mamy do czynienia z przewlekłym, niezakaźnym zapaleniem dróg oddechowych o podłożu alergicznym. Mimo, że IAD i RAO znajdują się w spektrum astmy końskiej, nie stanowią one kontinuum. To znaczy, że nie u wszystkich koni z IAD rozwinie się RAO, chociaż są one w grupie zwiększonego ryzyka.
Ciężka astma końska (sEAS, dawniej RAO), występuje zwykle u zwierząt powyżej 7 roku życia i dotyka jednego na siedem (ok. 14%) koni na półkuli północnej. Ta forma astmy wymaga czasu, często miesięcy lub lat, aby rozwinąć się wraz z trwałą przebudową dróg oddechowych. Objawia się częstym kaszlem , nietolerancją wysiłkową i zwiększonym wysiłkiem oddechowym w spoczynku. W wywiadzie typowa jest ekspozycja na kurz i alergeny w stajni lub na pastwisku. Przyczyną rozwoju choroby jest także podłoże dziedziczne, które jak na razie, zostało opisane u kilku ras, w tym gorącokrwistych. Choroba u jednego z rodziców powoduje zwiększone ryzyko zachorowania u potomstwa, jeżeli choroba dotyczy obojga rodziców ryzyko jest jeszcze wyższe. Przy wdrożeniu zmian środowiskowych oraz odpowiedniego leczenia objawy związane z ciężką astmą końską mogą się cofnąć, nigdy jednak nie następuje pełne wyzdrowienie.
Łagodna i umiarkowana postać astmy (mEAS, dawniej IAD) zazwyczaj dotyczy koni młodszych, ale może występować u koni w każdym wieku. Objawy są słabiej wyrażone i niespecyficzne (okazjonalny kaszel i gorsza wydolność treningowa), dlatego ważna jest szczegółowa diagnostyka, wykluczająca inne możliwe przyczyny spadku wydolności. W odróżnieniu od ciężkiej astmy końskiej, konie z tą postacią choroby mogą całkowicie wyzdrowieć, a ryzyko nawrotów jest niskie. Czynnikiem ryzyka rozwoju mEAS jest ekspozycja na środowisko stajenne, charakteryzujące się dużym zakurzeniem. Skłonności genetyczne nie zostały udowodnione.
Stan zapalny dróg oddechowych w przebiegu wszystkich form astmy utrudnia przepływ powietrza do i z płuc. Drogi oddechowe można porównać do drzewa, w którym tchawica stanowi pień. Następie rozgałęzia się na oskrzela i oskrzeliki, tak samo jak pień rozgałęzia się na coraz mniejsze gałęzie i gałązki. Na końcu oskrzelików znajdują się pęcherzyki płucne, w których zachodzi wymiana gazowa, gdzie tlen zostaje włączony do krwiobiegu, a wydalony dwutlenek węgla. Gdy mamy do czynienia ze stanem zapalnym dochodzi do zgrubienia ścian dróg oddechowych, skurczu mięśni gładkich otaczających dolne drogi oddechowe oraz nadmiernej produkcji śluzu w konsekwencji czego ich światło zostaje zwężone, a przepływ powietrza znacząco utrudniony. W konsekwencji, koń potrzebuje włożyć większy wysiłek aby dostarczyć powietrze do pęcherzyków płucnych w celu wymiany gazowej. Gdy taki stan utrzymuje się długo, dochodzi do przebudowy dróg oddechowych. W takich przypadkach następuje nadmierny rozrost mięśni gładkich oraz zwłóknienie ścian dróg oddechowych, co powoduje trwałą dysfunkcję dróg oddechowych, nawet jeśli konie znajdują się na etapie remisji choroby (nie mają objawów).
* pod jednym mianownikiem / pod jedną nazwą – jeżeli wyrażenie „na jednym spektrum” uważacie za zbyt trudne
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie? Napisz do nas TUTAJ
